ماجرای شب یلدا در بوشهر قدیم/ خرید پرتقال یلدا از کشتی لبنانیها+ عکس
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۵۳۶۷۰
خبرگزاری فارس - بوشهر، حسن احمدی: شب یلدا یک دستاورد علمی برای ایرانیان به همراه داشت اما در بطن آن یک میراث فرهنگی ارزشمند نهفته است. هر چند متأسفانه با تحریفاتی طی سالیان اخیر همراه بوده اما بی شک اصالت و ارزشهای آن نشان از هویت ما ایرانیهاست.
در استان بوشهر با موزاییک فرهنگی منحصر به فرد و مملو از اقوام و سنن متنوع روبرو هستیم که در اوج سادگی همراه با زیبایی و به وجود آورنده حس آرامش بودهاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
یکی از ویژگی های جذاب سبک زندگی خانواده های بوشهری، آداب و رسومی ساده و البته متنوع و زیبا بوده که متناسب با محیط اطراف خود شکل گرفته است. این آداب و رسوم در مراسمات متنوع سال خود را نشان میداد و ارمغان آن دل های خوش و آرامش بود. به بهانه یلدا سفری به بوشهر قدیم کردیم و از آداب و رسوم آن زمان با مطلعین محلات به گفتگو نشستیم.
با الهه غریب زاده همراه شدیم تا سفری به گذشته داشته باشیم و مجموعهای از سنن که در شب یلدا و یا چله خودنمایی میکند را بشنویم. غریب زاده مدرس دانشگاه، پژوهشگر حوزه آداب و رسوم فرهنگی و مؤلف کتاب میراث، جلوهای از تاریخ، اصطلاحات و فرهنگ شفاهی دریانوردی و کتاب میراث معنوی ایران و جهان است.
یلدا در محلات قدیمی بوشهر
این پژوهشگر بوشهری گنجینهای از مصاحبههای شفاهی با قدیمیها و مطلعین چهارمحل و دیگر محلهای قدیمی بوشهر دارد که از شب یلدا روایتهای متنوعی دیده میشود.
در یکی از این روایتها از بوشهر قدیم، خانم بلادی از بانوان محله بهبانی، از تنوع کم میوه جات و آجیل و صیفی جات میگوید. وی در توصیف شرایط زندگی مردم بوشهر قدیم گفت: در آن زمان قدرت خرید اکثر مردم پایین بود و مواد غذایی به راحتی در دسترس نبود و مردم در سال ۱۳۴۸، پرتقال را از کشتیهای که حامل بار از لبنان بودند، میخریدند.
پشمک و نارنگی پایه ثابت شب یلدا
خانم زیبا راستیان از قدیمیهای محله دهدشتی درباره وجه تسمیه واژه " چِلّه " میگوید: اول دی ماه، اول چِلّه بزرگ است که به مدت ۴۰ روز تا ۱۰ بهمن ماه ادامه میابد. در این مدت ما با سرمای خاصی مواجهیم. از ۱۰ بهمن ماه تا حدوداً ۲۰ اسفند ماه دوره زمانی چِلّه کوچک است چلّهای همراه با اندکی افزایش دما.
وی ادامه میدهد: مادرم در مورد یلدا نشینی در گذشته تعریف میکرد؛ سینیهایی را با پشمک و نارنگی و آب نباتهای رنگی تزیین میکردند و در شیرینی فروشیها عرضه میشد. چون رسم بوشهریها این بوده که پشمک و نارنگی را باهم میخوردند. آجیل شیرین بر سر سفرهها خود نمایی میکرد و بوشهریها از آجیلهای شور و نمک دار در این شب پرهیز مینمودند و بیشتر تمایل داشتند که آجیلهایی مختلط با کشمش و انجیر و باسلُق میل کنند.
راستیان بیان داشت: در نیم قرن اخیر به مانند امروز، میوه و هندوانه و انار بهراحتی در دسترس مردم بوشهر قرار نمیگرفت و از تجملات، سفرههای هفت رنگ و زرق و برقهای امروزی خبری نبود. همه چیز بسیار ساده و در عین صمیمیت برگزار میگردید. در گذشته، به خاطر نبود امکانات جادهای، سردی هوا و مشغله کاری امکان این بود که ارتباط دوستان و خویشاوندان به سردی بگراید اما این دورهمی ها با مؤلفه های که ذکر شد گرمابخش خانهها در قلب زمستان بود.
خانم پری ارفعی از قدیمیهای جفره ماهینی درباره یلدا اینگونه میگوید: در جفره، شُو نشینی های مجلل و سفرههای رنگین، رایج نبود. در بعضی از خانوادههای مرفه، اعضای خانواده دورهم مینشستند و گاهی آجیل میل میکردند. در زمستان در بوشهر هندوانه کمتر بفروش میرسید و یلدا مثل امروز پر زرق و برق نبود.
خانم ایزدبخش از قدیمیهای سنگی و عسلی روایتی متفاوت دارد. وی اظهار داشت: ما اصلاً مراسم شب یلدا نداشتیم و زمانی که معلم شدم برای اولین بار از همکارانم شنیدم.
شُو نشینی جذاب با خیام خوانی
غریب زاده خاطره گویی یا قصه خوانی را یکی دیگر از آداب این شب در چند دهه اخیر عنوان کرد و افزود: همزمان با وزش بادهای محلی خلیج فارس در این ایام و مصادف با شب یلدا، که طولانیترین شب سال است، خانوادهها به دور هم جمع میشوند و با داستان سرایی و خاطره گویی شُو نشینی جذابی را رقم میزنند. خوانش داستانهای قدیمی امیر ارسلان نامدار، یوسف و زلیخا، رستم و سهراب و تفأل به دیوان حافظ از نمونههای داستان سرایی و خاطره گویی و شعرخوانی در گذشته بود. بی شک در این دیار، خیام خوانی از گونههای رایج و مطرح موسیقی محفلی، مسرت بخش محفلها و دور همیها است.
سادگی سفرههای زمستانه بوشهریها
مؤلف کتاب میراث معنوی ایران در ارتباط با سادگی سفرههای زمستانه بوشهریها بیان داشت: با توجه به جایگاه غذاهای سنتی و اصیل بوشهری در مَطبخ خانهها، محصولات وابسته به خرما نظیر ارده و شیره با خرما، غذاهایی با ترکیب چغندر (پَهتی)، حلوا راشی و برنجوش (نوعی غذای سنتی) سفره بوشهریها را زمستانه میگرداند. تنقلات مانند کاذو با پوست، نوعی آجیل به نام اَنچیچک (انچوچک / انچوچه: نوعی تخمه بو داده شده)، پشمک مرغوب و نوعی نارنگی که فصل برداشت کوتاهی داشت، گاهی انار و هندوانه، پختن آش رشته و شلغم و نخود گرم دیگر اقلام موجود در دورهمی های زیبای زمستانه در گذشته بود.
پاسداشت فرهنگی سنت سادگی در شو چله
غریب زاده در حوزه پاسداشت فرهنگی شو چِلّه تصریح کرد: این روزها با مقوله جزیرهای شدن مراسمهای این شب و تغییر رویکرد دورهمی ها و عدم تمرکز و جمع شدن فرزندان در منزل بزرگان خانواده، تغییر نوع پوشش افراد، نوع اغذیه متفاوت که بعضاً از سایر فرهنگها به عاریت گرفته شده است و یا حتی برگزاری همزمان سایر جشنها (عقد، نامزدی، ازدواج، تولد و مهمانیهایی با سبک امروزی و غیره) با این شب، بر اصالت و اهمیت این فرهنگ و میراث ماندگار سایه افکنده است.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر حفظ هنجارهای صحیح که زمینه ایجاد آرامش را در خانواده و جامعه فراهم میکند، افزود: در توسعه تمدن انسانی، درک نیاز امروز مخاطب، همراه شدن با مدل امروز جوامع پیشرفته و خلاقیت در تغییر نگرشهای فرهنگی و اجتماعی اتفاقی انکار ناپذیر است. اما بهتر بود با بِکر نگه داشتن آیینهای اصیل، سنتهای ارزشمندمان را از ورود مدرنیته در امان نگه داریم و حسهای زیبای این سنتها را نه تنها در قاب تصاویر امروزی بلکه به عنوان سندی فرهنگی به آیندگان انتقال دهیم. چرا که ما بر این باوریم هدف از این قبیل مناسبتها و دورهمی ها تشکیل زنجیرهی فرهنگی نظیر کوتاه کردن فاصلههای اجتماعی، صمیمیت خویشاوندی و تقویت انسجام بنیان خانواده، توسعه فرهنگ صله رحم و نمود خرده فرهنگهایی است که در گذشته توسط بزرگان خانوادهها بهصورت ناملموس انجام میگرفت و نشاط گروهی را رقم میزد.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: شب یلدا شوچله بوشهر رسومات شب یلدا خیام خوانی بوشهر قدیم خانواده ها غریب زاده دورهمی ها بوشهری ها قدیمی ها شب یلدا سفره ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۵۳۶۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ماجرای خانواده رضا عطاران در «بدل» چیست؟ / معرفی چهرههای جدید
علیرضا مسعودی معروف به علی مشهدی درباره سریال جدید خود با نام «بدل» که با پایان مجموعه «هفت سر اژدها» از این شبکه پخش می شود به خبرنگار مهر بیان کرد: قصه و اتفاقات سریال «بدل» در سال ۱۴۰۲ رخ می دهد و درباره خانواده عطاران است؛ شهرام قائدی نقش پدر را در خانواده عطاران بازی می کند که نسل اندر نسل عطار هستند. پریسا مقتدی نقش همسرش را بازی می کند و عرفان آصفی نقش پسر خانواده را با نام رضا عطاران دارد.
وی درباره عرفان آصفی که بیشتر در تئاتر فعالیت داشته است توضیح داد: رضا عطاران که تحصیلات مرتبط با هوا و فضا در خارج از کشور دارد پس از پنج سال به ایران باز می گردد. نقش او را عرفان آصفی بازی می کند که سال گذشته در فیلم «ویلای ساحلی» کیانوش عیاری نقش اصلی را داشت و اینجا هم نقش اصلی سریال را دارد.
این نویسنده و کارگردان درباره قصه «بدل» بیان کرد: طرح این قصه را حدود ۲۰ سال پیش نوشتم و کنار گذاشتم و بعد از سال ها فکر کردم الان وقت آن است که ساخته شود.
مسعودی درباره نام رضا عطاران و اینکه برای این قصه با خود عطاران گپ و گفتی داشته است یا خیر بیان کرد: به هر حال من سال هاست در مقام نویسنده کار می کنم و سال های اخیر هم کارگردانی کرده ام. عطاران هم از مدل کاری من خبر دارد و برایش سوال نبود که چرا سراغ اسم او رفته ام. اما من زنگ زدم و برای استفاده از نامش از او اجازه گرفتم.
این فیلمنامه نویس درباره کمدی های سال های اخیر که نتوانسته است مخاطب را راضی کند، بیان کرد: من همه سریال های تلویزیون را می بینم چون آثار همکاران من است و همیشه این آثار را دنبال کرده ام. مساله این است که الان چهار یا پنج پلتفرم اصلی داریم و فضای مجازی هم بسیار فعال است. فضا نسبت به ۲۰ سال پیش خیلی تغییر کرده است. گرفتاری مردم هم بیشتر شده است. آن زمان شاید ساعت ۷ شب خانه بودید اما الان آنقدر دلمشغولی ها زیاد شده است که باید تا آخر شب کار کنید.
وی درباره اینکه سریالش چقدر می تواند فضای جدیدی در میان کمدی ها داشته باشد، عنوان کرد: این سریال هم از موقعیت های کمدی و هم از کمدی کلامی برخوردار است. شخصیت ها در این سریال فانتزی نیستند. شخصیت هایی که در این سریال انتخاب کرده ام به گونه ای هستند که مردم با آنها همذات پنداری دارند و ما به ازای آنها را می بینند. پیش از این هم سال ها تلاش کرده ام که مردم با شخصیت های آثارم ارتباط بگیرند و کاراکترها و شخصیت ها را اطراف خود دیده باشند.
نویسنده «کوچه اقاقیا» اضافه کرد: نویسنده هایی مثل پیمان و محراب قاسم خانی تخصص شان در فانتزی است ولی من هرچه ساختم مابه ازای آن را در زندگی خودم دیده ام مثل «نوروز رنگی» که چند سال پیش پخش شد و «بدل» هم چنین ویژگی ای دارد. غیر از شخصیت ها، بخشی از داستان هم براساس یک واقعیت است.
مسعودی در ادامه درباره حضور بازیگران در سریال های تلویزیونی با توجه به دستمزدهای شبکه خانگی بیان کرد: الان دستمزدها در پلتفرم ها آنقدر بالا و عجیب و غریب است که بسیاری از بازیگران را نمی توانید در تلویزیون داشته باشید. با این ارقامی که آن طرف رد و بدل می شود مگر می توانید به بازیگرانی چون جواد عزتی بگویید به تلویزیون بیاید. خود من با رقم های تلویزیون رویم نمی شود به اینها که رفقایم هستند بگویم به تلویزیون بیایند.
وی در پایان درباره اینکه چرا خودش به پلتفرم ها نمی رود و کار بسازد، بیان کرد: تلویزیون مخاطب بسیار بالایی دارد من ادعایم می شود تمام ایران را گشته ام و در سراسر ایران دیده ام که هنوز تلویزیون شان روشن است. شک نکنید یک سریال تلویزیونی در شبکه سه میزان بیننده اش خیلی بیشتر از سریالی است که در شبکه نمایش خانگی درباره اش بحث می شود.
منبع: خبرگزاری مهر